Jerzy Granowski
04.04.2010r.

BOLESŁAWIEC - MOST


KRÓTKA HISTORIA MOSTU KOLEJOWEGO


Foto Grzegorz Kilian


Tablica upamiętniająca początek i zakończenie budowy mostu        Pod budowę mostu na Bobrze 17.05.1844 roku położono kamień węgielny i po zakończeniu budowy w 1946 roku, doprowadzona została do miasta kolej żelazna. Już w 1851 roku Bolesławiec otrzymał połączenie kolejowe z Wrocławiem i Dreznem.
Za ten jeden z najdłuższych mostów w Europie bolesławiecki architekt Fryderyk Engelhardt Gansel odznaczony został Orderem Czerwonego Orła, natomiast uroczystego otwarcia mostu dokonał osobiście król pruski Fryderyk Wilhelm IV, co upamiętnia tablica wmurowana z tej okazji w jedno z przęseł wiaduktu. Bolesławiecki wiadukt ma 490 metrów długości, 8 metrów szerokości i 26 metrów wysokości. Do budowy wykorzystany Tablica uopamietniająca uroczyste otwarcie mostu przez  króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV został jasnożółty piaskowiec z kamieniołomu w pobliskiej Dobrej. W tym czasie na pierwszym odcinku budowy linii kolejowej, z Wrocławia do Legnicy układano dopiero tory i budowano dworce.
Budowa wiaduktu kosztowała 400 tysięcy talarów. Mimo, że kwota ta była jak na owe czasy zawrotna, to specjaliści obliczyli, że tylko bliskie położenie kamieniołomów, z których czerpano surowiec do budowy wiaduktu, pozwoliło obniżyć koszty budowy aż o połowę. Na rusztowania poszedł pod topór spory las - zużyto 12 tysięcy pni. Przy budowie wiaduktu prace wykonywało ponad 600 osób, a kolejnych 3200 było z budową związanych pośrednio.

      Budowę mostu podzielono na trzy odcinki. Odcinek od strony Bolesławca wznosił III Oddział liczący 1800 ludzi, pracujący pod kierunkiem starszego inżyniera Burgasa. Środkową część mostu budował IV Oddział liczący 1000 ludzi pod kierunkiem inż. Ludwiga. Pracami na odcinku prowadzącym nad rzeką Bóbr kierował inż. Kleist z mistrzem murarskim Hanselem. Podejścia do przeprawy wykonano w postaci wysokich, 17-metrowych nasypów ziemnych. Konstrukcja bolesławieckiego wiaduktu jest analogiczna, jak tego w Zgorzelcu nad Nysą Łużycką.

      Most otwarto 27.07.1846 r. Pamiątkowe tablice wmurowane w jedno z przęseł podają nieco inne daty: rozpoczęcie budowy 18.06.1844 r. i zakończenie 5.07.1846 r. Rozkładowy ruch pociągów podjęto 1.09.1846 r. Natomiast 17.09.1846 r. bolesławiecki wiadukt był podziwiany przez samego króla Fryderyka Wilhelma IV, który tego dnia dokonał uroczystego otwarcia kolejowej przeprawy nad Bobrem.

      Wiadukt składa się z 35 półkolistych przęsęł wspierających się na potężnych filarach. Filary te nie są rozmieszczone w regularnych odległościach, ale ich oddalenie wynosi 15 m, 11,5 m lub 5,65 m. Kilka filarów wybudowano w kształcie wieży, a na trzech z nich rozlokowano wartownie, na które można było się dostać pokonując 92 stopnie.

      W 1945 r. wycofujący się Niemcy wysadzili, znajdujący się bezpośrednio nad rzeką główny filar i dwa przęsła. Jednak już w 1947 r. wysiłkiem nowo przybyłych do Bolesławca osadników wiadukt został odbudowany i przywrócono pełną przejezdność linii, a na odbudowanym przęśle wmurowano pamiątkową tablicę odnoszącą się do tego wydarzenia. Remont wykonano na podstawie dokumentacji sporządzonej w Zarządzie Odbudowy Kolei Państwowych w Katowicach. Roboty prowadził Oddział Wrocławski Państwowego Przedsiębiorstwa Robót Komunikacyjnych, o czym informuje również pamiątkowa tablica. Przy okazji prac remontowych wzmocniono betonowymi opaskami podmyte filary nurtowe oraz zlikwidowano kładkę dla pieszych.

      Kolejne prace na wiadukcie wykonano w latach 1984-85 w związku z elektryfikacją linii kolejowej. Dokumentację przygotowało Biuro Projektów Kolejowych we Wrocławiu. Zakres prac obejmował m.in. poszerzenie międzytorza, wymianę nadsypki, remont odwodnienia. Zamontowano stalową barierkę i słupy trakcji elektrycznej. Likwidacja kamiennej balustrady przydała budowli lekkości, z oddali prezentuje się ona w dalszym ciągu okazale.

      Dziś wiadukt kolejowy jest jednym z najbardziej charakterystycznych obiektów miasta. Wsparty na 36 filarach wiadukt przecina Bóbr i dolinę rzeki. Trzy najgrubsze filary przypominają wieże średniowiecznych zamków, do jednego można wejść (konieczna latarka). Dogodne zejście pod wiadukt znajduje się na ulicy Wróblewskiego (obwodnica).




      Szczególnie efektownie wygląda nocą - od 2006 roku jest podświetlony. Piękno kolejowej przeprawy przez Bóbr zachęciło samorząd Bolesławca do iluminacji obiektu. Po latach oczekiwania i starań władz miasta, pomysł oświetlenia wiaduktu kolejowego został zrealizowany. W dniu 31 sierpnia 2006 r. zakończono roboty przy budowie iluminacji wiaduktu i po godz. 21:00 dokonany został rozruch techniczny iluminacji. Most oświetlony jest projektorami kompaktowymi, które zamontowane są na wewnętrznych stronach filarów mostu - zgodnie z wymogami PKP Polskie Linie Kolejowe.
Obecnie konstrukcję oświetla 58 reflektorów, które rysują sylwetkę mostu.
Bolesławiecki most zaliczany jest do najciekawszych zabytków techniki w tej części Europy i zarazem jest jednym z największych kamiennych kolejowych mostów w Europie. Jest również najdłuższym mostem kolejowym w Polsce. Podobny most kolejowy jest na Nysie Łużyckiej w Zgorzelcu.

Najważniejsze daty w historii wiaduktu

• 17.05.1844 - położenie kamienia węgielnego pod budowę wiaduktu
• 18.06.1844 - rozpoczęcie budowy wiaduktu
• 05.07.1846 - zakończenie budowy wiaduktu
• 27.07.1846 - otwarcie wiaduktu
• 01.09.1846 - rozpoczęcie rozkładowego ruchu pociągów
• 17.09.1846 - oficjalne uroczyste otwarcie wiaduktu dokonane przez króla Fryderyka Wilhelma IV
• 10.02.1945 - wysadzenie w powietrze jednego z przęseł wiaduktu przez wycofujące się wojska niemieckie



Podstawowe parametry wiaduktu

• Długość: 489 m
• Wysokość: 26 m
• Szerokość: 8 m
• Ilość przęsęł: 35
• Oddalenie przęsęł: 15 m, 11,5 m lub 5,65 m
• Materiał: piaskowiec



Pocztówki i stare fotografie




















Źródło:
BOLESŁAWIEC