Opracował: Jerzy Granowski


KOLEJ NA ZNACZKACH POCZTOWYCH
Kolej na ziemiach polskich





      Początki historii kolei na ziemiach polskich sięgają połowy XIX wieku. Pierwszą linią kolejową w Królestwie Polskim była słynna Kolej Warszawsko-Wiedeńska. Burzliwe dzieje Polski rzutowały na rozwój transportu kolejowego. W latach wojen pociągi służyły głównie wojsku, a po zmianach granic tabory kolejowe były przejmowane i wywożone do naszych sąsiadów. W latach 20. XX w., po odzyskaniu niepodległości rozpoczęto produkcję parowozów w Chrzanowie i w Poznaniu, ale były to lata kryzysu ekonomicznego, który dotknął również kolej. Następny etap rozwoju to lata po II wojnie światowej m.in. uruchomienie produkcji pociągów w zakładach Pafawag we Wrocławiu. Choć pierwsze linie elektryczne pojawiły się już w latach 30. to największa elektryfikacja kolei przypada na lata 50. i 60. ubiegłego stulecia. Lata 70. to rozkwit transportu pasażerskiego oraz towarowego, głównie ze Śląska na wybrzeże. W 2006 r. PKP obchodziły 80-lecie istnienia.

2008



FDC 1    FDC 2    ARKUSZ
MOSTY W POLSCE

Most to jeden z najstarszych pomysłów ludzkości na podporządkowanie sobie przyrody. Kiedyś mostem był przerzucony przez strumień czy przepaść pień drzewa, później konstrukcje z lin, desek, kamieni, aż do wyrafinowanych konstrukcji z żelaza, betonu i stali. Mosty pełnią funkcje komunikacyjne, strategiczne, a także są ważnymi elementami architektury.
Nowe znaczki pocztowe i koperty Pierwszego Dnia Obiegu FDC
Poczta Polska przedstawia serię 4 znaczków ze słynnymi polskimi mostami powstałymi w XIX, XX i XXI wieku. Najstarszym z prezentowanych mostów jest toruński most kolejowy, a kolejne to: most Poniatowskiego w Warszawie, most spawany w okolicach Łowicza oraz najnowszy warszawski most - Siekierkowski. Znaczki wydrukowano w arkuszach, na których umieszczono po 4 znaczki każdego rodzaju. Przygotowano również dwie koperty Pierwszego Dnia Obiegu FDC z fragmentami konstrukcji mostów. Znaczkom towarzyszył okolicznościowy datownik stosowany w Urzędzie Pocztowym Warszawa 1.

  • 4223 - Most w Maurzycach
    Pierwszy na świecie most spawany zaprojektowany przez inż. Stefana Bryłę w 1928 r., wybudowany na rzece Słudwi (lewy dopływ Bzury). Spawanie zmniejszyło znacznie ciężar mostu, gdyż wcześniej stalowe elementy łączono za pomocą nitów lub śrub. Most waży 55 ton.

  • 4224 - Most im. Ernesta Malinowskiego w Toruniu
    Żelazny most kolejowy o konstrukcji kratownicowej, zbudowany w latach 1870-1873 w celu połączenia linii kolejowych, a także jako obiekt fortyfikacyjny na dolnym odcinku Wisły. Obejmuje tzw. Starą Wisłę oraz Kępę Bazarową. Miał ponad 20-metrowe wieże zdobione figurami, które usunięto w 1920 r., gdyż przypominały o pruskiej historii miasta. Same wieże rozebrano w latach 50. XX w. Do 1934 r. był to jedyny most w Toruniu z ruchem kolejowym, kołowym i pieszym. Zniszczony dwukrotnie podczas II wojny światowej - przez wojska polskie (we wrześniu 1939 r.), a następnie przez Niemców (w styczniu 1945 r.). Odbudowany po wojnie. W 1999 r. most otrzymał imię Ernesta Malinowskiego, słynnego konstruktora linii kolejowej w Andach.

  • 4225 - Most Siekierkowski w Warszawie
    Planowany już w latach międzywojennych most został wybudowany w latach 2000-2002 r. Jest elementem nieukończonej jeszcze ponad 8-kilometrowej Trasy Siekierkowskiej. Jest to siódmy warszawski most na Wiśle, podwieszany na dwóch pylonach, bez podpór w nurcie rzeki. Ma charakterystyczne pomarańczowe liny, których kolor ostrzega i tym samym chroni ptaki przed niebezpieczeństwem zderzenia.

  • 4226 - Most Poniatowskiego w Warszawie
    Wybudowany w latach 1904-1914 jako trzeci warszawski most na Wiśle. Autorami projektu byli inżynierowie M. Marszewski i W. Paszkowski. Nad stroną architektoniczną czuwał S. Szyller, m.in. autor budynków Politechniki Warszawskiej. Charakterystyczne dla tego mostu są neorenesansowe wieżyczki i pawilony na wiadukcie nad Powiślem. Most Poniatowskiego został poważnie uszkodzony w 1915 r. przez wycofujące się wojska rosyjskie. Odbudowany w latach 1921-1926. W 1926 r. podczas przewrotu majowego był miejscem historycznego spotkania marszałka Józefa Piłsudskiego z prezydentem Stanisławem Wojciechowskim. Ponownie zniszczony przez Niemców w czasie powstania warszawskiego w 1944 r. Został odbudowany po wojnie (1946 r.) w nieco uboższej formie, bez ozdobnej balustrady i kilku ławek.

    • Autor projektu: Andrzej Gosik
    Ilość znaczków: 4
    Wartość: 2 x 1,45 zł, 2 x 3 zł
    Nakład: po 500.000 sztuk każdego
    Technika druku: offsetowa
    Format znaczka: 43 x 31,25 mm
    Papier: fluorescencyjny
    Arkusze sprzedażne: po 16 znaczków
    Data obiegu: 29 sierpnia 2008 r.
    Źródło: http://www.poczta-polska.pl

    2008
    Świat zabawek

  • 4212 - Pociąg - 1,35 zł
  • 4213 - Cymbałki - 3 zł

    • Autorka projektu: Marzanna Dąbrowska
    Ilość znaczków: 2
    Nakład: 2 x 600.000 sztuk
    Technika druku: offsetowa
    Format znaczka: 33,04 x 32,34 x 32,34 mm
    Papier: fluorescencyjny
    Arkusz sprzedażny: po 16 znaczków
    1 czerwca 2008 r.
    Źródło: http://www.poczta-polska.pl

    2007



    FDC 1    FDC 2    ARKUSZ
    ZABYTKOWE WAGONY

    28 kwietnia 2007r. Poczta Polska wydała serię czterech znaczków, przedstawiających zabytkowe wagony kolejowe z parowozowni w Wolsztynie, obchodzącej w tym roku stulecie istnienia. Pociągi, szczególnie te zabytkowe, są częstym i wdzięcznym obiektem ilustracyjnym. Zachwyca malownicze piękno pędzących maszyn, romantyczna aura wspomnień podróży, urok dawnych czasów, kiedy czas jakby wolniej płynął.
    Parowozownia w Wolsztynie
    Jest to jedyne miejsce w Europie, skąd parowozy nadal wyruszają codziennie według stałego rozkładu jazdy. Są to planowe kursy pociągów osobowych do Poznania i Leszna. Znajduje się tu ponad 30 parowozów. Każdego roku na początku maja organizowana jest w Wolsztynie "Parada Parowozów".
    Koperty FDC
    Dwie koperty Pierwszego Dnia Obiegu za tło mają archiwalne fotografie wykonane na stacjach kolejowych. W rogu umieszczono znak jubileuszowy wolsztyńskiej parowozowni.
    Datownik
    Datownik okolicznościowy stosowany w Urzędzie Pocztowym Wolsztyn 1 przedstawia znak kolejowy oznaczający niestrzeżony przejazd wielotorowy.
    Autor projektu: J. Skakun
    Ilość znaczków:4
    Wartość: 2 x 1.35 zł, 2 x 2.40 zł
    Nakład: 500.000 sztuk
    Technika druku: offset
    Format znaczka: 43 x 31.25 mm
    Papier: fluorescencyjny
    Arkusze sprzedażne: po 16 znaczków
    Data obiegu: 28 kwiecień 2007 r.
    Numer katalogowy: 4158-4161
     Źródło: http://www.poczta-polska.pl
    >

    2002


    ARKUSIK
    ZABYTKOWE PAROWOZY

    Wolsztyńska parowozownia powstała w 1907 r. Obecnie jest to jedyne takie miejsce, gdzie każdego dnia można zobaczyć stary parowóz wyruszający w trasę. Na świecie są muzea czy skanseny parowozów, lecz nigdzie indziej nie są one już wykorzystywane do prowadzenia planowych pociągów. Wolsztyńskie parowozy kursują na trasach do Poznania, Leszna i Zbąszynka. Każdego dnia pod parą są trzy maszyny. Dwie dla pociągów osobowych oraz jedna prowadząca pociągi towarowe i wykonująca manewry na stacji w Wolsztynie. Najstarszy znajdujący się w Wolsztynie parowóz TKi3-87 pochodzi z 1908 roku i jest nadal sprawny. Dumą jest jednak "Piękna Helena", polski parowóz Pm36-2, rozwijający prędkość rzędu 130 km/h, który w 1937 roku został odznaczony złotym medalem na międzynarodowych targach w Paryżu. Ogółem w parowozowni w Wolsztynie znajduje się około 30 parowozów z 13 różnych serii. Poczta Polska wprowadza do obiegu cztery znaczki pocztowe, na których przedstawiono parowozy z Wolsztyna. Do opracowania projektów graficznych znaczków pocztowych posłużyły zdjęcia Pana Dariusza Gulowatego.
  • 3847 - Parowóz osobowy Ok1-359 - 1,10 zł - Zbudowany został w zakładach Schwarzkopf w Berlinie w 1917 r. Na polskich kolejach służbę rozpoczął po wojnie. Najpierw stacjonował w Toruniu później w Gnieźnie, Poznaniu, Międzyrzeczu, a od marca 1989 r. znajduje się w Wolsztynie.
  • 3848 - Parowóz osobowy Ol49-7 - 1,10 zł - Został skonstruowany w 1949 r. w zakładach Fablok - Chrzanów. Był produkowany do 1954 r. Obecnie jest to najczęściej używany parowóz w wolsztyńskiej parowozowni, służący do prowadzenia pociągów osobowych.
  • 3849 - Parowóz towarowy TKi3-87 - 2 zł - Jest to najstarszy parowóz z wolsztyńskiej parowozowni. Został zbudowany w Królewcu w 1908 r. na zamówienie kolei pruskich. Po wojnie trafił do Poznania. W 1995 r., po remoncie w Gnieźnie, trafił do Wolsztyna.
  • 3850 - Parowóz pospieszny Pm36-2 - 2 zł - Parowóz zwany "Piękną Heleną", skonstruowany został przez Biuro Konstrukcyjne Lokomotyw w Chrzanowie w 1936 r. Była to doświadczalna seria parowozu pospiesznego do prowadzenia lekkich pociągów ekspresowych o oznaczeniu Pm 36. Rok później zbudowano dwa parowozy tej serii. Jeden z nich, Pm 36-2, jako jedyny przetrwał zawieruchę wojenną i był eksploatowany do 1965 r. W 1995 r. po remoncie trafił do Wolsztyna.
    W dniu wprowadzenia znaczków do obiegu w sprzedaży były dwa rodzaje kopert Pierwszego Dnia Obiegu FDC, opatrzonych datownikiem okolicznościowym, stosowanym w Urzędzie Pocztowym Wolsztyn 1.


    • Projektant: J.Brodowski
    Nakład i arkusz sprzedażny:
    Arkusz 12 znaczkowy (3x1,10 zł, 3 x 1,10 zł, 3 x 2 zł, 3 x 2 zł) - 300.000 szt,
    Wartości 2 x 1,10 zł, każdy znaczek oddzielnie
    w arkuszu po 20 znaczków - 4.100.000 szt.,
    Wartości 2 x 2,00 zł , każdy znaczek oddzielnie
    w arkuszu po 20 znaczków - 1.500.000 szt.
    technika druku: offset
    papier: fluorescencyjny
    format znaczków: 51 x 31,25 mm
    data obiegu: 21.09.2002 r.
    Źródło: http://www.poczta-polska.pl

    2001
    75. rocznica utworzenia przedsiębiorstwa "Polskie Koleje Państwowe"

    Z okazji tej rocznicy Poczta Polska wydała znaczek pocztowy, na którym przedstawiono lokomotywę EP 09 i parowóz osobowy Os.24. Pierwsze koleje na ziemiach polskich zaczęto budować w pierwszej połowie XIX w., w czasach, gdy Polska znajdowała się pod zaborami. Do I wojny światowej sieci kolejowe w trzech zaborach rozwijały się odrębnie. Odrodzone w 1918 r. państwo polskie odziedziczyło trzy bardzo słabo powiązane układy komunikacyjne, których scalenie w jedną, ujednoliconą technicznie i organizacyjnie sieć, było zadaniem o randze państwowej.
    W 1926 r. rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 września utworzono "Przedsiębiorstwo Polskie Koleje Państwowe". Bezpośredni nadzór nad nim sprawował Minister Kolei Żelaznych, a od 1932 r. Minister Komunikacji. Koleje Polski przedwojennej były głównie o trakcji parowej. Parowozy eksploatowano aż do schyłku lat 80. XX w. Dzisiaj można je oglądać "pod parą" już tylko w skansenach kolejowych, np. w Wolsztynie, Pyskowicach i Chabówce.
    Elektryfikację kolei polskich rozpoczęto w 1918 r. Wówczas to prof. Roman Podoski przedstawił pionierski program elektryfikacji węzła warszawskiego oraz trzech głównych magistrali w Polsce: z Warszawy do Krakowa i Katowic, z Warszawy do Poznania i z Krakowa przez Przemyśl do Lwowa. Pierwsze podmiejskie pociągi elektryczne ruszyły z Warszawy do Otwocka i Pruszkowa w 1936 r.
    Po II wojnie światowej koleje polskie ponownie stanęły przed problemem odbudowy zniszczonej infrastruktury. Dopiero w 1957 r. było możliwe oddanie do eksploatacji pierwszej zelektryfikowanej linii na trasie Warszawa - Katowice - Gliwice. Od 1990 r. trwają prace nad modernizacją przedsiębiorstwa PKP. W 1992 r. uruchomiono pierwsze pociągi EuroCity i InterCity, wprowadzono także komputerowy system sprzedaży biletów.
    W dniu wprowadzenia znaczka do obiegu była w sprzedaży koperta Pierwszego Dnia Obiegu FDC, opatrzona datownikiem okolicznościowym, stosowanym w Urzędzie Pocztowym Warszawa 1.

    Projektant: Andrzej Gosik
    Ilość znaczków: 1
    Nominał: 1 zł
    Technika druku: offset
    Papier: fluorescencyjny
    Arkusz sprzedażny: 20 sztuk
    Format znaczka: 51 x 31,25 mm
    Nakład: 400.000 sztuk
    data obiegu: 24.09.2001 r.
    Nr katalogowy: 3770

    Źródło: http://www.poczta-polska.pl

    1999
    POLACY NA ŚWIECIE

    Ernest Malinowski (1808 - 1899)
    Również na półkuli zachodniej Polska miała swych przedstawicieli w postaci znakomitych inżynierów stawiających mosty za oceanem. Jednym z nich był Ernest Malinowski. Urodził się na Wołyniu, z którego po powstaniu listopadowym wyjechał z rodzicami do Francji. Tu ukończył z odznaczeniem École des Ponts et Chaussées. W 1852 r. przeniósł się do Peru gdzie budował krótkie odcinki dróg i kolei, łączące przeważnie kopalnie miedzi i saletry na zachodnich stokach Andów z portami na Oceanie Spokojnym. Z jego inicjatywy powstała transatlantycka linia kolejowa Callao-Oraya długości 218 km, będąca pierwszym etapem budowy linii łączącej Montanię z Oceanem Spokojnym. Do 1878 r. wykończono na całej linii mosty i tunele oraz roboty ziemne podtorza na zachodnich zboczach Kordyliery Zachodniej. W większości mosty na tej linii były stalowe, kratowe z dźwigarami na pasach równoległych lub górnym pasie krzywym. Najwyższym mostem na tej linii był wiadukt Verrugas długości 200 m wysokości 77 m, oparty na stalowych filarach.

     Źródło: http://www.mostypolskie.pl/ernest-malinowski,228,.html

    Rudolf Modrzejewski (ur. 27 stycznia 1861 w Bochni, zm. 26 czerwca 1940 w Los Angeles), inżynier. Syn słynnej polskiej aktorki Heleny Modrzejewskiej, w wieku piętnastu lat wraz z matką emigrował do USA. Obywatelstwo amerykańskie uzyskał podczas studiów w paryskiej Ecole Nationale des Ponts et Chauseés (Państwowej Szkole Dróg i Mostów), w 1883 (od tego czasu używał oficjalnie nazwiska Ralph Modjeski, ale nigdy nie zerwał swoich kontaktów z Polską - dużo pisał po polsku i zawsze podkreślał swoje pochodzenie). Do USA wrócił z Paryża - ukończywszy tam studia z wyróżnieniem - w 1885 i podjął pracę inżyniera najpierw pod okiem konstruktora, "ojca budownictwa mostów amerykańskich", George Morrisona. W 1893 założył w Chicago własne biuro projektowe (istniejące do dziś pod nazwą Modjeski & Masters, po dołączeniu do niej w 1924 Franka M. Mastersa). W 1911 otrzymał doktorat inżynierii w Illinois State University, w 1922 Medal Franklina, w 1929 roku złoty John Fritz Medal. Światowej sławy inżynier, budowniczy linii kolejowych i mostów. Pionier w budownictwie mostów wiszących. Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach Ameryki Północnej. Odegrał znaczącą rolę jako wychowawca następnych pokoleń amerykańskich konstruktorów i budowniczych mostów. Jego uczniem był m.in. twórca słynnego mostu Golden Gate w San Francisco - Joseph B. Strauss.

    Ilość znaczków: 2
    Nominał: 1 zł oraz 1,60 zł
    Technika druku: offset
    Papier: fluorescencyjny
    Format: 43 x 31,25 mm
    Nakład: po 800.000 sztuk
    Arkusz sprzedażny: 20 sztuk
    Projektant: Jacek Konarzewski
    Data obiegu: 12.02.1999 r.
    Nr katalogowy: 3598 i 3599
     Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Rudolf_Modrzejewski
    http://www.poczta-polska.pl

    1995
    Seria: 150 lat kolei na ziemiach polskich

  • 3393 - Lokomotywa Cockerill na tle dworca Warszawsko-Wiedeńskiego
  • 3394 - Jednostka spalinowa "Lux-torpeda" na tle Tatr
  • 3395 - Towarowa lokomotywa elektryczna ET-22 i trakcja elektryczna
  • 3396 - Skład pociągu EuroCity "Sobieski" Warszawa - Wiedeś 1992r na moście kolejowym nad Wisłą


    • Projekt: M. Jędrysik
    Nakład = 2x1.500.000
    Arkusz = 12 sztuk (6 parek)

    1985
    Tabor kolejowy PAFAWAG

  • 2845 - Wagon towarowy kryty 20K - 5zł - Nakład: 9,621 mln
  • 2846 - Lokomotywę elektryczną 201E - 10zł - Nakład: 9,498 mln
  • 2847 - Węglarkę dwuosiową OMMK - 17zł - Nakład 5,754 mln
  • 2848 - Wagon osobowy 111A - 20zł - Nakład: 2,061 mln

    • Ilość kopert FDC: 2 (Wrocław 1)
    Technika druku: offset PWPW, papier kredowy.
    Ząbkowanie: ZG 11,25:11
    Projekt: Henryk Chyliński
    Forma sprzedaży: arkusz 30 (6x5) zn.
    Emisja serii: 1985.09.18.
    W obiegu do 1994.12.31.

    1979
    Dzień znaczka 1979 - Postęp pocztowy

  • 2503 - Auto poczta - 1 zł
  • 2504 - Sortownia paczek - 1,5 zł
  • 2505 - Załadunek pojemników do wagonu pocztowego - 4,5 zł
  • 2506 - Poczta Objazdowa - 6 zł

    • Emisja: 1979.10.09.

    FDC 2 koperty ze znaczkami nr 2503,2506 oraz 2504,2505

    1978
    Koleje polskie

  • 2396 - Elektryfikacja linii Warszawa - Śląsk 1957r. - 50 gr
  • 2397 - Muzeum Kolejki Wąskotorowej - Wenecja k/Żnina - 1973r. - 1 zł
  • 2398 - Wyróżnienie na Wystawie Sztuki i Techniki w Paryżu w 1937r. - Pm-36 - 1 zł
  • 2399 - Pierwszy pociąg elektryczny 1936r. Pruszków - Warszawa - Otwock - 1,50 zł
  • 2400 - Marecka Kolej Dojazdowa 1907r. - 1,50 zł
  • 2401 - Magistrala Węglowa Śląsk - Gdynia - 1933r. - 4,50 zł
  • 2402 - Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce - Chrzanów 1920r. - 5 zł
  • 2403 - Droga Żelazna Warszawsko-Wiedeńska 1848r. - Cockerill - 6 zł

    • Emisja serii: 1978.02.28.

    1976
    Polskie morskie porty handlowe

  • 2328 - Gdańsk - Port Północny - 1 zł
  • 2329 - Port Gdańsk - 1 zł
  • 2330 - Port Gdynia - Baza kontenerowa - Skład pociągu z kontenerami - 1,5 zł
  • 2331 - Port Gdynia - 1,5 zł
  • 2332 - Port Szczecin - 2 zł
  • 2333 - Port Świnoujście - 4,20 zł
  • 2334 - Port Kołobrzeg - 6,90 zł
  • 2335 - Polskie Porty Handlowe - 8,40

    • Emisja: 1976.12.29.

    1976
    Historia lokomotywy
  • 2280 - Richard Trevithich 1803r. - 50gr
  • 2281 - M.Murray i J.Blenkinsop 1810r. - 1zł
  • 2282 - G.Stephenson - 1829r. Rakieta - 1,50zł
  • 2283 - Uniwersalna lokomotywa elektryczna ET-22 1969r. - 1,50zł
  • 2284 - R.Stephenson 1837r. 2,70zł
  • 2285 - Joseph Harrison 1840r. - 3zł
  • 2286 - Thomas Rogers 1855r. - 4,50zł
  • 2287 - A.Xieżopolski Chrzanów 1922r. - 4,90zł

    • Emisja serii: 1976.02.13

    1966
    XX ROCZNICA NACJONALIZACJI PRZEMYSŁU 1946-1966:

    Seria obejmuje 6 znaczków.
  • 1526 - Statek - Nr katalogowy
  • 1527 - Petrochemia Płock - Nr katalogowy
  • 1528 - Kombajn zbożowy - Nr katalogowy
  • 1529 - Pociąg elektryczny- 60 gr
  • 1530 - Targi Poznańskie - Nr katalogowy
  • 1531 - Dźwig budowlany - Nr katalogowy

    • Rok wydania 1966

    FDC 3 koperty nr s.377

    1954
    DZIEŃ KOLEJARZA:

  • 728 - Wskaźnik zwrotnicowy Wz2


  • 729 - Parowóz z pociągiem


    • Rok wydania 1954

    FDC 1 koperta nr s.90
    Emisja: 1954.09.09.

    1954
    ELEKTRYFIKACJA KOLEI:

  • 699 - Jednostka elektryczna


  • 700 - Elektrowóz z pociągiem


    • Rok wydania 1954

    FDC 1 koperta nr s.79

    Emisja: 1954.01.26.

    1953
    Dzień Floty Handlowej

  • 669 - Kuter - 80gr

  • 670 - Statek i nabrzeże portu z węglarkami kolejowymi - 1,35zł


    • Emisja: 1953.07.15.

    1948
    EUROPEJSKA KONFERENCJA ROZKŁADÓW JAZDY 1948

    Nr katalogowy 469

    Rok wydania 1948

    FDC 1 koperta nr 469

    Emisja: 1948.10.06.