e-mail: Jak chcesz to napisz

   Opracowanie - Jerzy Granowski - 17.10.2010r.

POWRÓT


KOLEJ W SZTUCE
KOLEJ INSPIRACJĄ ARTYSTÓW

Paweł Wróbel (1913-1984)



          Paweł Wróbel - urodził się w Katowicach-Szopienicach, w rodzinie górniczej. Sam również był górnikiem w kopalni Wieczorek. Od 1956 roku poświecił się malowaniu. Jego obrazy wyróżniają się specyficznym stylem, polegającym na żywej kolorystyce, kompozycji pasowej, nagromadzeniu mnóstwa szczegółów, układaniu kilku planów jednocześnie. Zdobył wyjątkowa sławę i popularność, jeden z najbardziej znanych śląskich malarzy nieprofesjonalnych, a zarazem członek tak zwanej grupy janowskiej. Do jego ulubionych tematów należą sceny z życia potocznego osad peryferyjnych Katowic, zwyczaje górnicze, praca w kopalni, tradycje i wierzenia śląskie, pejzaż miejski Janowa i Szopienic. Uprawiał także rzeźbę w węglu i w drewnie.
         Malował zazwyczaj sceny rodzajowe osadzone w śląskim krajobrazie, w którym dominowały charakterystyczne stożkowate hałdy, wysokie kominy, wieże wyciągowe kopalnianych szybów i czerwone budynki familoków. Twórczość Pawła Wróbla posłużyła za kanwę do stworzenia zilustrowanego obrazami humorystycznego słownika śląskiej mowy opartego o ciekawie brzmiące tradycyjne wyrażenia. Na obrazach Pawła Wróbla znajdujemy bowiem osoby, przedmioty i sytuacje, które sam autor określał językiem mu najbliższym, czyli ślőnską godką . I tak zobaczyć możemy hajerów robiących na grubie i bawiące się na placu lub grające w bala bajlte, odpoczywających starzików czy pasącą się cigę . W oddali widać wóz haderloka, a w cyrku występują kamele i elefanty. Na szopienickim rynku banka sunie po glajzach. Przy budach dziołchy stoją za rają po makrony i trzeba tylko jeden szpil do haje. Niektóre określenia w potocznej mowie przetrwały do dzisiaj, inne - dla starszych - pozostaną wspomnieniem z dzieciństwa, a dla młodszych - źródłem wiedzy o kulturze naszego regionu.


Paweł Wróbel, Pejzaż śląski, olej, wł. Muzeum Śląskiego
"Pejzaż śląski", olej, wł. Muzeum Śląskie w Katowicach


"Szopienickie Hałdy", olej na płótnie, Muzeum Śląskie, Katowice

Chociaż w tym przypadku obrazy powstały z inspiracji przemysłowego Śląska to jednak kolej też jest nerwem tego regionu, a świadczy o tym widok pociągów, a także tramwajów w niektórych obrazach Pawła Wróbla